Ben Cornelis verloor zijn linkerbeen als gevolg van kraakbeenkanker. Juist die beperking gaf hem vrijheid. 'Ik heb niet de behoefte weer twee benen te hebben. Ik ben de tumor juist dankbaar.'
Ben Cornelis laat zijn blik over het zand gaan, van de ene dennenappel naar de andere. Op routine vindt hij de vrije plekken ertussenin.
Sinds 2003 loopt hij zo: op een been en twee krukken. De prothese ter compensatie van zijn linkerbeen zette hij in een hoek. 'Daarmee lopen, voelde onnatuurlijk', zegt hij. 'En nee, ik zou ook niet terug willen naar twee benen. Ik heb veel te danken aan de kanker. Als ik die tumor niet had gehad, zou ik hier niet wandelen.'
"Ik dacht: dit was het dan. Nu ga ik dood"
In de bossen rondom Rofra in Westerhoven wandelt Ben elke dag met zijn hond Diezel. Een ronde van drie kilometer in zo’n driekwartier. Als de vakantie nadert, bouwt hij het op tot vijf om fit met zijn vrouw Gemma de Oostenrijkse bergen in te kunnen trekken. Wandelen is een hobby van beiden. Vooral sinds Ben één been heeft. Daarvoor wandelde hij nauwelijks. Of zeg gerust: nooit. 'Het was altijd druk in mijn hoofd, bezig met wat ik nog allemaal moest doen. Ik had niet de rust om buiten de vakanties de tijd te nemen voor een wandeling.'
Zijn lijf zei: stop. Kraakbeenkanker was de diagnose. 'De kans dat ik het zou overleven, was klein. Mijn leven flitste aan me voorbij. Ik reed naar huis en dacht: dit was het dan. Nu ga ik dood.' Toen hij het nieuws aan zijn omgeving moest vertellen, veranderde die houding. 'Ik had een kans, hoe klein ook.' Die kans hield hij anderen voor. En zichzelf. 'Vanaf dat moment ging ik er open en strijdbaar in.'
Wandelen is een hobby van beiden. Vooral sinds Ben één been heeft.
De eerste stap was een beenbesparende operatie in december 2000. Ruim twee jaar later bleek de tumor gegroeid te zijn. Een amputatie was de enige oplossing. 'Dat was slikken, maar ik had in 2000 al de keuze gemaakt dat het leven belangrijker was dan de dood. Dan maar met één been. Daarmee zou ik me wel redden.'
Toen hij wakker werd uit de narcose keek hij zijn nieuwe leven recht in de ogen. 'Onwerkelijk, ik kon het niet geloven. Maar ik wilde vooruit, leren lopen met dat ene been. Tijdens het revalideren werd een prothese geadviseerd, maar pas daarmee voelde ik dat ik een beperking had. Met de krukken voel ik me één, zij zijn een onderdeel geworden van mij. Mijn armen dragen nu mijn lijf zoals mijn heupen dat ooit deden. Ik merk alleen nog aan anderen dat er iets met me is.'
Het leren lopen leek de moeilijkste opgave, maar het was pas het begin. Hij diende zijn leven drastisch te veranderen. Alleen dan kon hij de kanker overwinnen. 'Vroeger leerde ik op school dat vaste stoffen bestonden uit kleine, fijne deeltjes. Later kwamen ze erachter dat alles bestaat uit energie; in alles is een uitwisseling van energie gaande. Ook lichaam en geest zijn één. Dat is geen wijsheid waar ze alleen in het verre oosten mee leven, ook tot ons, in het nuchtere westen, begint het tot ons door te dringen. Wanneer je niet handelt naar jouw natuur, naar dat wat je geest allang weet, verstoor je je energiebalans. Jouw handelen vreet op zo’n moment energie en dat werkt zich lichamelijk uit. Een ziekte is een signalering van je geest. Er gaat iets niet goed.'
In alle rust vertelt Ben zijn verhaal. Hij spreekt rustig, inderdaad één met het ritme waarop zijn tikkende krukken hem voortbewegen. 'Ik wil niet beweren dat kanker per definitie een ziekte is waarbij er geestelijk iets niet goed zit. Ik kijk naar mijn ervaring, naar mijn wijsheden die ik eruit heb gehaald voor mezelf. Als ik niet had geluisterd naar mijn tumor, was ik nu dood. Honderd procent zeker.'
"Een ziekte is een signalering van je geest. Er gaat iets niet goed"
Wat er precies niet goed zat, kan hij niet in één zin vangen. Hij zoekt naar de woorden die het dichtst in de buurt komen van zijn gevoel. Hij haalt een voorbeeld aan. 'Ik was altijd bezig met het goed te doen voor anderen, hen plezieren. Nu weet ik dat je alleen voor een ander kunt zorgen als je eerst voor jezelf zorgt.'
Hij had er de kanker voor nodig om dat in te zien. 'Voor mijn gevoel is mijn ziekte een herkansing geweest om te gaan leven. In feite was ik dood, vanbinnen. Ik leefde niet naar mijn natuur. Ik heb de kans gekregen mezelf te worden, te luisteren naar wat ik belangrijk vind. Niet dat je anderen jouw mening moet opdringen, maar je hoeft niet klakkeloos goedkeurend te knikken. Daarmee neem je jezelf niet serieus.' Individualiteit, het is iets anders dan egoïsme. 'Voor anderen bezig zijn, klinkt heel sociaal, maar als dat niet onvoorwaardelijk is, - je wilt er goedkeuring of bevestiging voor terug – dan is dat niet zo sociaal. Je geeft niet vanuit vrijheid, maar om iets terug te krijgen. Naar die vrijheid was ik op zoek. In mijn hoofd, in mezelf. Je bent op je best als je jezelf bent. Ik kan nu zeggen: ik ben mezelf.'
"Voor mijn gevoel is mijn ziekte een herkansing geweest om te gaan leven. In feite was ik dood, vanbinnen"
In de weg daarnaartoe bood Reiki hem houvast; een manier om energie op te nemen en door te geven. Hij begon ermee vlak voor hij ziek werd. Al langer was er namelijk die drang rust te krijgen in zijn hoofd. Daarmee had Ben precies op tijd de handvatten om zijn leven om te gooien. 'Mijn gedrag stamde uit mijn jeugd, mijn thuissituatie. Ik voelde me minderwaardig en de compensatie ervan is dat wat ik net benoemde. Ik startte met een Reiki-opleiding en ging met de thuissituatie aan de slag. Hoe kon ik die omzetten door er anders naar te gaan kijken? Niet meer als slachtoffer, maar als iemand die de keuze maakt de verantwoordelijkheid te nemen voor zijn gevoel en gedrag.'
Langzaamaan veranderde hij zo inderdaad zijn leven, beginnend bij zichzelf. Hij kreeg meer rust, meer tijd. 'Ik weet nu hoe ik kan genieten. Het klinkt raar, maar ik had geen idee. Mijn leven was vluchtig. Nu ga ik vaak tussen mijn werk als zelfstandig projectmanager door een cappuccino drinken op het terras. Het mooie vind ik dan dat er bekenden voorbijkomen die roepen: "Jij neemt het er wel van, hè?" Ja dat klopt, heel bewust. Mijn antwoord is dan ook vaak: "Dat kun jij ook doen."'
"Je bent op je best als je jezelf bent. Ik kan nu zeggen: ik ben mezelf"
Ben lacht. Zijn bewegingsvrijheid nam af, maar door zijn beperking vond hij een geestelijke wijsheid die hem meer vrijheid gaf dan hij op twee benen ooit had. 'Mensen zien mij als een man met een beperking, maar mijn beperking is juist weg. Ik kan juist méér nu, met één been. Ik weet nu: je kunt alles bereiken wat je wilt. Als het maar dicht bij je staat. Ik moet niet proberen te fietsen, of een ladder beklimmen, maar dat wil ik ook niet. Het is de kunst uit de strijd te blijven die je toch niet kunt winnen. Te zien wat je allemaal nog wel kunt.' Hij ontdekte een deel van het leven dat hij nooit had gezien. En dat in kleine dingen zit. Leren duiken bijvoorbeeld. En ja, wandelen. 'Het geeft zo’n kick om iets nieuws op te pakken en te ervaren.'
Dankbaar zijn om een tumor die hem zijn been kostte; het is weinigen gegeven. 'Dingen gebeuren niet voor niets. Het lijkt wel alsof heel veel dingen – hoe dramatisch ze aanvankelijk ook lijken – iets goeds brengen. Kanker krijgen is heftig, de dood in de ogen kijken ook, maar als lichaam mijn leven niet zo drastisch door elkaar had geschud, had ik het ook niet zo ingrijpend omgegooid. Dat was wél wat ik nodig had. En dat weet ik nu. Ik ben nu gelukkig.'